Ukryta dyskryminacja? Jak kryzys energetyczny uderza w polskich seniorów

Q: 1. Nieoczywistości, które motywują nas do działania, jaki problem chcemy rozwiązać

Celem badania było wyjaśnienie przejawów energy ageismu, jego uwarunkowań wśród polskich seniorów i powiązań z wymiarem społeczno-przestrzennym. Projekt miał za zadanie ukazać znaczenie wymiaru przestrzennego dla powstawania energy ageismu, aby pokazać wielowymiarowość tego zjawiska.

Q: 3. Owoce naszych badań, czyli co udało nam się osiągnąć

Główne wnioski jakie płyną ze zrealizowanych badań to: - ludzie starsi z powodów demograficznych, jak i ze względu na skalę zjawiska to ważna grupa społeczna , która wymaga specjalnych elementów w programach polityki publicznej związanych z wyzwaniami i kosztami transformacji energetycznej; - kategoria osób starszych nie jest jednorodna, a jej wewnętrzne zróżnicowanie klasowe i kulturowe wpływa na różnice w postawach celów , jak i sposobów realizacji transformacji energetycznej; - podział przestrzenny jest kategorią, która może dobrze uchwycić zróżnicowanie zasobów finansowych, kulturowych i społecznych mieszkańców poszczególnych obszarów miast oraz obszarów wiejskich; - zróżnicowanie przestrzenne idzie w parze ze zróżnicowaniem architektonicznym, a to bezpośrednio wiąże się z wyzwaniami energy justice, ubóstwa energetycznego, brakiem komfortu termicznego zimą w mieszkaniach; - zróżnicowanie architektoniczne pociąga za sobą zróżnicowanie termiczne poszczególnych budynków i idzie w parze ze zróżnicowaniem społeczno-ekonomicznym ich mieszkańców.

Q: 6. Projektowy Naukowy Dream Team, czyli Zespół badawczy w akcji.

Dr Paweł Żuk , kierownik projektu, pracownik Katedry Socjologii i Polityki Społecznej. Główne obszary zainteresowań to: nierówności społeczne, ubóstwo energetyczne, energy ageism, socjologia polityki, zielona transformacja, społeczne aspekty zdrowia. Publikował w takich pismach naukowych jak Energy Policy, Joule, Energy Research and Social Science, czy Earth's Future.

Analiza społeczno-przestrzennych uwarunkowań zjawiska „energy ageismu” w Polsce w kontekście kryzysu energetycznego i konsekwencji wojny w Ukrainie

#EnergyAgeism #UbóstwoEnergetyczne #OsobyStarsze

1.
Nieoczywistości, które motywują nas do działania, jaki problem chcemy rozwiązać

Celem badania było wyjaśnienie przejawów energy ageismu, jego uwarunkowań wśród polskich seniorów i powiązań z wymiarem społeczno-przestrzennym. Projekt miał za zadanie ukazać znaczenie wymiaru przestrzennego dla powstawania energy ageismu, aby pokazać wielowymiarowość tego zjawiska.

2.
Metodyka od kuchni – kulisy naszych badań

W ramach projektu zrealizowano zbiorowe wywiady fokusowe (Focus Group Interview – FGI) z osobami powyżej 60 roku życia. W tym celu wyróżniono ze względów przestrzennych cztery kategorie seniorów:
1) mieszkańców dużych miast zamieszkałych w starych, przedwojennych kamienicach;
2) mieszkańców dużych miast zamieszkałych na osiedlach z lat 1960-1990;
3) mieszkańców domów jednorodzinnych zarówno w mieście, jak i na obszarach pozamiejskich;
4) mieszkańców wsi (zarówno korzystających z instalacji gazowej, jak i z innych źródeł ciepła).
W sumie wszystkich respondentów było 60. Badania były realizowane na początku 2024 r. na terenie Wrocławia oraz terenów wiejskich położonych wokół miasta.

3.
Owoce naszych badań, czyli co udało nam się osiągnąć

Główne wnioski jakie płyną ze zrealizowanych badań to:
– ludzie starsi z powodów demograficznych, jak i ze względu na skalę zjawiska to ważna grupa społeczna, która wymaga specjalnych elementów w programach polityki publicznej związanych z wyzwaniami i kosztami transformacji energetycznej;
– kategoria osób starszych nie jest jednorodna, a jej wewnętrzne zróżnicowanie klasowe i kulturowe wpływa na różnice w postawach celów, jak i sposobów realizacji transformacji energetycznej;
– podział przestrzenny jest kategorią, która może dobrze uchwycić zróżnicowanie zasobów finansowych, kulturowych i społecznych mieszkańców poszczególnych obszarów miast oraz obszarów wiejskich;
– zróżnicowanie przestrzenne idzie w parze ze zróżnicowaniem architektonicznym, a to bezpośrednio wiąże się z wyzwaniami energy justice, ubóstwa energetycznego, brakiem komfortu termicznego zimą w mieszkaniach;
– zróżnicowanie architektoniczne pociąga za sobą zróżnicowanie termiczne poszczególnych budynków i idzie w parze ze zróżnicowaniem społeczno-ekonomicznym ich mieszkańców.

4.
Perspektywy wykorzystania efektów projektu

Projekt podkreśla znaczenie społeczno-przestrzennych uwarunkowań zjawiska energy ageismu i przedstawia następujące wyzwania:
– rosnące ceny energii i rosnące koszty ogrzewania będą zwiększać zakres ubóstwa energetycznego, co stanowi wyzwanie dla polityki społecznej państwa;
– konieczne jest wprowadzenie edukacji energetycznej i ekologicznej dla seniorów;
– należy dostosować wsparcie do różnych form własności i modeli zarządzania mieszkaniami;
– musi odbywać się współpraca władz lokalnych z mieszkańcami i wsparcie dla osiedli i części miasta zamieszkanych przez osoby zagrożone ubóstwem i osoby starsze;
– uspołecznienie transformacji energetycznej.

5.
Do tanga trzeba dwojga – zaproszenie do współpracy

Możemy się podzielić wiedzą w obszarze: energy ageismu, ubóstwa energetycznego, społecznych aspektów transformacji energetycznej.

6.
Projektowy Naukowy Dream Team, czyli Zespół badawczy w akcji.

Dr Paweł Żuk, kierownik projektu, pracownik Katedry Socjologii i Polityki Społecznej. Główne obszary zainteresowań to: nierówności społeczne, ubóstwo energetyczne, energy ageism, socjologia polityki, zielona transformacja, społeczne aspekty zdrowia.
Publikował w takich pismach naukowych jak Energy Policy, Joule, Energy Research and Social Science, czy Earth’s Future.