OPUS „Identyfikacja, weryfikacja, pomiar i testowanie cech relacji koopetycji oraz ich wpływu na sprawność współpracujących konkurentów”
Kierownik projektu: dr hab. Patrycja Klimas, prof. UEW
W zarządzaniu strategicznym badacze skupiają się na wyjaśnianiu przyczyn przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Wciąż szukamy odpowiedzi na pytanie co wpływa na sukces firm, na ich długookresową sprawność, nie tylko tę finansową. Niniejszy projekt lokuje się w obszarze koopetycji, czyli jednej z najdynamiczniej rozwijających się koncepcji zarządzania strategicznego szukających odpowiedzi na pytania o sukces firm we współpracy konkurentów.
Koopetycja to zjawisko jednoczesnej kooperacji i konkurencji. Koopetytorzy to organizacje, które w tym samym czasie, w pewnych obszarach ze sobą współpracują (np. pracują nad nową technologią), a w innych konkurują (np. „walczą” o klienta). Koopetycja jest zjawiskiem złożonym (konkurencja i kooperacja nachodzą na siebie), nieprzewidywalnym (pełnym paradoksów i ciągłych napięć między koopetytorami), dynamicznym (zmiennym w czasie gdyż zmieniają się zachowania koopetytorów), ale przede wszystkim zjawiskiem bardzo skutecznie prowadzącym do przyśpieszenia procesów innowacji, intensyfikacji rozwoju organizacji, a tym samym do tworzenia nowej lub skokowego zwiększania dotychczasowej przewagi konkurencyjnej.
Wielowymiarowe, finansowo i czasowo wymierne korzyści koopetycji powodują, że jest ona coraz częściej wybierana jako wiodąca strategia rozwoju organizacji. Jej upowszechnianie wynika także z uwarunkowań zewnętrznych, związanych z rosnącymi kosztami prac badawczo-rozwojowych, przyśpieszeniem technologicznym, rosnącą koncentracją na radykalnych i przełomowych innowacjach, postępującą złożonością i interdyscyplinarnością produktów, rosnącymi i coraz bardziej zindywidualizowanymi potrzebami klientów. W zasadzie hiperdynamika, złożoność, zmienność dzisiejszego świata gospodarczego tłumaczą coraz większą chęć, a nawet potrzebę współczesnych organizacji do angażowania się w rozmaite typy współdziałania. Coraz częściej bardzo wysoki poziom dynamiki, czy złożoności powoduje, że najlepszym (a może jedynym?) partnerem do współpracy jest konkurent. Konkurent borykający się z takimi samymi trudnościami strategicznymi, rozwijający się w tym samym kierunku technologicznym, równolegle szukający tego samego typu innowacji, starający się spełnić te same
aktualne i przyszłe potrzeby tego samego klienta.
Celem projektu jest rozpoznanie cech relacji współpracy z konkurentami, a także rozpoznanie faz w jakich się rozwijają. Przedmiotem badań uczyniono także wpływ cech relacji koopetycji na – finansową i niefinansową – sprawność współpracujących konkurentów. Badania będą prowadzone na 1200 przedsiębiorstwach przemysłowych w podziale na firmy high-tech, medium high-tech, medium low-tech oraz low-tech. Proponowane badania mają charakter mieszany – łączą w sobie elementy eksploracji i wyjaśniania zjawisk oraz zakładają wykorzystanie komplementarnych metod i technik badań jakościowych oraz ilościowych.
Nowatorstwo, oryginalność oraz potrzeba podjęcia ujętych w projekcie badań zasadza się na czterech filarach. Po pierwsze, brak wiedzy. Po drugie, deficyt badań ilościowych, a tym bardziej badań mieszanych. Po trzecie, ogólny niedostatek badań wyjaśniających opartych o zaawansowane metody modelowania. Po czwarte, ważność i aktualność tematyki badań dla praktyki gospodarczej. Koopetycja jest przedmiotem dociekań od połowy lat 90 ub. wieku, aczkolwiek dotychczasowa uwaga poznawcza skupiała się głównie na przyczynach (motywach) koopetycji oraz jej efektach, przy czym efektach głównie w sferze innowacji i zyskowności. W literaturze brakuje wiedzy dotyczącej koopetycji per se, w tym także wiedzy o cechach tego typu relacji, czy przebiegu ich cyklu życia, a także wpływu na różnorodne efekty. Projekt zapełni tę lukę poznawczą.
Badania nad koopetycją prowadzone są bardzo intensywnie, aczkolwiek ich charakter jest mocno ograniczony. W dorobku badawczym dominują badania jakościowe. Jednocześnie pozostające w opozycji badania ilościowe są zawężane do pojedynczych branż bądź do określonego typu przedsiębiorstw (głównie dużych i high-tech). W dorobku badawczym brakuje wyników badań umożliwiających wyciąganie uogólnionych wniosków, a zatem choćby fragmentaryczną ich generalizację. Projekt zapełni tę lukę empiryczną.
W deficytowych ilościowych badaniach koopetycji widoczny jest niedostatek badań wykorzystujących zaawansowane (dających bardziej rzetelne i wiarygodne wyniki) metody analityczne. W dorobku empirycznym trudno doszukać się prac opartych o wielorakie, moderowane regresje, a tym bardziej modeli powstałych w wyniku modelowania strukturalnego. Projekt zapełni tę lukę metodyczną.
Koopetycja popularyzuje się również wśród praktyków zarządzania. Dotychczasowe badania wskazują menadżerom, że utrzymywanie oraz korzystna eksploatacja relacji koopetycyjnych wymaga ciągłego zwalczania napięć i odpowiedniego zarządzania tak wyjątkowymi relacjami. Niestety literatura nie dostarcza rekomendacji odnośnie do sposobu kształtowania tych relacji, ani w ujęciu celowego kształtowania ich cech, ani ich naturalnej (a może celowej?) zmienności na przestrzeni cyklu ich życia, jak również znaczenia rzeczonych cech dla wielowymiarowych efektów koopetycji. Projekt zapełni tę lukę zarządczą.
Jednostka finansująca:
Narodowe Centrum Nauki
Konkurs:
OPUS 20
Czas trwania projektu:
06/07/2021 – 05/07/2024
Kwota dofinansowania:
569 069 zł
Status projektu:
Projekt w realizacji
Linki zewnętrzne:
Więcej informacji o projekcie w Bazie Wiedzy WIR
